Mới đây, TP.HCM đã chính thức loại bỏ đề xuất cấm đăng ký mới đối với xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu xăng cho cá nhân, hộ gia đình sinh sống trong vùng phát thải thấp (LEZ).
Quyết định này được đưa ra trong bản cập nhật mới nhất của Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, thay thế bằng hướng tiếp cận mềm dẻo hơn. Thay vì áp đặt lệnh cấm, TP.HCM chuyển sang khuyến khích người dân không mua mới hoặc đăng ký mới xe xăng thông qua các chính sách hỗ trợ tài chính hấp dẫn khi chuyển sang xe điện.
Những biện pháp hỗ trợ được đề xuất bao gồm miễn 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số cho xe máy điện; trợ cấp mua xe lên đến 10% giá trị xe (tối đa 5 triệu đồng) đối với hộ thông thường và hỗ trợ tới 100% giá trị xe (tối đa 20 triệu đồng) cho hộ nghèo và hỗ trợ 20% lãi suất cho vay khi mua xe máy điện.
Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, nhấn mạnh, yếu tố quyết định sự thành công của một chính sách chính là mức độ hưởng ứng của người dân và doanh nghiệp. “Không thể ban hành một chính sách mà người dân, doanh nghiệp không thể thực hiện được”, ông An nói.
Mặc dù thay đổi cách tiếp cận, nhưng đối tượng thụ hưởng chính sách chuyển đổi xe điện là nhóm tài xế xe công nghệ thì không đổi, bởi đây là nhóm có quãng đường di chuyển lớn (200-300 km/ngày trở lên) và việc tiết giảm chi phí nhờ vào xe điện là rõ rệt. Vì thế, dù lực đẩy từ chính sách không còn mạnh mẽ như trước, nhưng thị trường xe máy điện vẫn khá sôi động vì đây là nhu cầu thật và các bên cung cấp xe điện đang gấp rút tham gia thị trường này.
Gần đây nhất Selex Motors và Grab đã công bố thỏa thuận hợp tác nhằm khuyến khích, hỗ trợ đối với tài xế Grab chuyển sang xe máy điện. Theo đó, Selex Motors triển khai các chính sách ưu đãi đặc quyền cho đối tác tài xế Grab, bao gồm giảm 3 triệu đồng trên giá xe niêm yết và giảm 30% phí gói đổi pin trong năm đầu tiên. Grab cũng thưởng 1 triệu đồng cho 1.000 đối tác tài xế đầu tiên hoàn tất thủ tục chuyển đổi.
“Trong thời gian tới, Grab sẽ tiếp tục triển khai nhiều sáng kiến và chương trình hợp tác để góp phần giảm phát thải, trung hòa carbon, chuyển đổi xe sử dụng năng lượng sạch và bảo vệ môi trường”, ông Mã Tuấn Trọng, Giám đốc Điều hành Grab Việt Nam, chia sẻ.
Một mối quan ngại lớn là hiện nay nhiều tài xế công nghệ đang thuê nhà và không phải chủ nhà nào cũng chấp nhận xe máy điện trong khuôn viên nhà xe. Trả lời NCĐT, ông Nguyễn Bá Cảnh Sơn, sáng lập Dat Bike (vừa hoàn tất vòng gọi vốn series B trị giá 22 triệu USD, nâng tổng số vốn đã gọi lên 47 triệu USD), thừa nhận, dựa trên khảo sát nội bộ của Công ty, 50% tài xế cho biết một trong những rào cản khiến họ ngại chuyển đổi là từ nơi ở trọ. “Điều đó có nghĩa là 50% còn lại không bị tác động bởi yếu tố này. Đó là một thị trường tiềm năng”, ông nói.
Anh Phúc, chủ căn hộ dịch vụ gần khu trung tâm TP.HCM, chia sẻ lý do anh chưa “mở lòng” với khách thuê đi xe máy điện vì hiện nay các quy trình, công cụ chữa cháy là để đối phó với xe máy xăng. Chưa có quy trình hướng dẫn khắc phục sự cố hiệu quả trong trường hợp hỗn hợp vừa xăng vừa điện, trong khi xe máy điện có xu hướng sạc tại bãi xe cũng khiến anh Phúc lo lắng.
Một thực tế là dù thống nhất về tập khách hàng chiến lược trong giai đoạn tiếp cận xe điện hiện nay, nhưng các hãng đang đối đầu nhau về phương pháp sạc pin. Một ví dụ là V-Green (đối tác phát triển trạm sạc trực thuộc Vingroup) đang đặt mục tiêu đạt 150.000 trạm sạc xe máy điện trong 3 năm tới. Trước mắt Công ty đặt mục tiêu 50.000 trạm vào cuối năm nay.
Việc mở rộng nhanh đến từ chiến lược hợp tác với các nhà bán lẻ lớn như Thế Giới Di Động và FPT Retail. Mới đây V-Green đã ký thỏa thuận triển khai 2.000 điểm sạc/đổi pin (hơn 1.000 điểm sạc ô tô điện và hơn 1.000 tủ đổi pin xe máy điện) tại chuỗi cửa hàng Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh trên cả nước. “Chúng tôi tin tưởng sự đồng hành của các doanh nghiệp lớn sẽ giúp hạ tầng xe điện ngày càng hoàn thiện, đóng góp cho quá trình chuyển đổi xanh”, ông Nguyễn Thành Dương, Tổng Giám đốc V-Green, nói.
Selex Motors cũng đang thúc đẩy hợp tác với Petrolimex để mở rộng hệ thống trạm đổi pin, với 2 trạm đổi pin tại các cây xăng của Petrolimex đã đi vào hoạt động ở Hà Nội. Hãng đặt mục tiêu xây dựng khoảng 10.000 trạm đổi pin trên cả nước trong 3 năm tới. Ông lớn thị trường xe máy Việt Nam là Honda cũng bắt đầu triển khai dịch vụ đổi pin từ giữa tháng 7, nhưng quy mô còn nhỏ, chỉ giới hạn tại 18 đại lý ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM và áp dụng cho mẫu xe Honda CUV.
Ngược hướng với số đông là Dat Bike, khi vẫn trung thành với việc sạc pin ở nhà. Ông Sơn cho biết Dat Bike không đeo đuổi mô hình trạm sạc/đổi pin vì ngay cả tại thị trường tiên phong như Đài Loan, các hệ thống này đang thu hẹp lại. Nguyên nhân là nguy cơ lỗi thời do công nghệ pin và xe điện phát triển nhanh (cứ 3 năm có công nghệ mới), trong khi việc đầu tư vào hạ tầng đổi pin đòi hỏi ROI (lợi tức đầu tư) trong vòng 2 năm nếu không muốn thất bại.
Thứ đến, Công ty biết thế mạnh của mình ở đâu và tập trung nguồn lực vào phần mình làm tốt nhất. Theo ông Sơn, đa phần các vụ cháy đều đến từ độ pin do quãng đường không đi xa. Các mẫu xe của Dat Bike đều đáp ứng yếu tố này nên không cần độ thêm, từ đó giảm thiểu nguy cơ bị sự cố trong quá trình sạc. Công ty cũng đang phát triển hệ thống sạc thông minh giúp cân bằng tải được tích hợp bên trong xe. “Hệ thống sẽ tự động sạc vào lúc thấp điểm, thường là 12 giờ đêm đến 4 giờ sáng, để giảm chi phí và cân bằng tải khi nhiều xe sạc cùng lúc. Dự kiến Công ty sẽ ra mắt tính năng này vào năm sau”, ông nói.
Phi Vũ
